...У 1944 году меня призвали на фронт. В Барановичах, где сейчас бараки военного городка, был пересыльный пункт, откуда распределяли призывников. Отец приехал со мной простится (нам даже свидания не дали, через проволоку поговорили). Увидели, что мой отец священник, меня в штаб -- ах, ты поповский сынок, такой сякой, эксплуататор и т.д. И отправили в штрафную.

1 лістапада 1941 году, на Баранавіцкай чыгуначнай станцыі, польскія падпольшчыкі, пад кіраўніцтвам Я. Барысевіча падпалілі цысцэрны, перапыніўшы гэтым рух на 2 дні

Суадносіны Палякаў і Беларусаў пад немцамі былі складанымі - адныя спрабавалі аднавіць сваю Польшчу, другія збудаваць нарэшце Беларусь.



З успаміна Пятра Рашэтніка былога студэнта Наваградскай настаўніцкай сэмінарыі

Закончыўшы каля гадзіны 7-й вечарам апэрацыю ў шпіталі, др.Наумік кажа да мяне:

- Можа цяпер пойдзем і абсадзім Баўдзея?

- А што-ж ён благога зрабіў? - пытаюся я.

- Бо ён, бачыш, сьвінабой, варочае ўсімі Баранавічамі, чэшацца каля інтэлігенцыі, а пра нас забыўся!

- Значыцца дасужы ты лаўкач! - кажу я. - Гэткіх нам, Беларусам, і трэба!

- Але не замнога, - бурчыць Наумік. - Не філязафуй таксама зашмат, а пайшлі!

З прыходам Чырвонай Арміі ў лістападзе 1939 году прыватная музычная школа стала дзяржаўнай. Дырэктарм прызначаецца Якаў Школьнікаў (да пачатку савецка-нямецкай вайны ў чэрвені 1941г). 1.09.1940 года у школе - 150 вучняў, 13 настаўнікаў фартэп'яны, скрыпкі, віалянчэлі, баяна, балалайкі.
Ліпень1944 году прыгадвае кіраўнік абласнога адзела культуры Мікалай Счэнсновіч: