• Категория:
  Жители
• Рейтинг:
  0.0/0
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
• Активность:
  1333

Баранавічы ўчора і сёньня

Гісторыя, падзеі, меркаваньні ад Руслана Равякі

Доўгі час савецкая прапаганда змушала нас верыць, што тэрор і рэпрэсыі панавалі толькі пад фашыстоўскай акупацыяй.  На гэткіх зьвестках выдагадавалася не адно пакаленьне, якое нічога  ня чула пра савецкую карную сыстэму. На мой погляд паміж камунізама і фашызмам можна ставіць знак роўнавагі (дарэчы абедзьве мелі за сымбаль чырвоны сьцяг). У той самы час немцы, каб здабыць прыхільнасьць беларускага насельніцтва нават падтрымлівалі нейкія зачаткі беларускай нацыянальнай ідэі, чаго не раблі савет  ад пачатку 1930-х гадоў  Ну, а гісторыкі дасюль спрачаюцца – калі былі больш спрыяльныя ўмовы для разьвіцьця беларускай мовы і культуры – за фашыстамі ці за бальшавікамі. Не разумець, што абедзьве  сыстэмы выкарыстоўвалі беларускі рух толькі  як прынаду… ;(

Першамайская дэмантрацыя ў Менску, 1943 год.

Я ж, кіруючыся чыста гістарычнымі дадзенымі прывяду малазнаёмыя сьведчаньні пра культурніцкія падзеі, што адбываліся за нямецкай акупацыяй у Баранавічах.

"2 жніўня 1942 г. у залах 7-й беларускай школы ў Баранавічах адкрылася першая гарадская выстава народнай творчасці. Экспанаваліся вырабы сялянаў: ручнікі, паясы, абрусы, тканіны, вышытыя традыцыйнымі ўзорамі. Выставу наведала больш за 5.000 чалавек, яна атрымала станоўчы водгук у прэсе: «Дарма, што гэта была першая спроба, выстаўка была вельмі ўдалай і зрабіла на наведвальнікаў глыбокае ўражаньне» (пісала Беларуская Газэта. 1942. 9 жніўня.)

Ядзьвіга Разьдзялоўская "Цюльпаны”.

Апрача народнага мастацтва на выставе былі паказаныя творы прафесіяналаў — М. Сеўрука, А. Шымановіча ды інш., а таксама нясмелыя работы мастакоў-самавукаў. Гэта была папраўдзе комплексная выстава, дзе, як адзначаў карэспандэнт сталічнае газеты, «дэманстравалася ўсё — ад дзедаўскага лапця — да мікромэтра, які сяньня вырабляюць у Клецку вучні тэхнічнае школы» (Залуцкі М. Тры дні ў Баранавічах: жыцьцё, народжанае на руінах вайны (ад нашага спэцыяльнага карэспандэнта) // Беларуская Газэта. 1942. 10 верасьня.).

Міхал Сеўрук "Жніво”

25 снежня 1943 г. адкрылася выстава мастакоў Баранавічаў. На ёй былі прадстаўленыя творы А. Шымановіча, Казака, Максімцава, Мальца, Ядвігі Раздзялоўскай ды інш. (Раніца. 1944. № 3)
Беларускае культурнае згуртаванне ўвесну 1944 г. запланавала на канец лета выставу выяўленчага мастацтва Баранавіцкай акругі. Прапаноўвалася да 1 жніўня дасылаць свае творы не толькі мастакам-прафесіяналам, але і самавукам, а гэтаксама архітэктарам, разьбярам, ткачам. Адкрыццё выставы было прызначанае на 15 жніўня (Мастакі Баранавіцкае і іншых акругаў Беларусі // Пагоня. 1944. 27 траўня.). Але на той час у Баранавічы ўжо вярнулася савецкая ўлада.

Не адбылася, відаць, і выстава найлепшых работ гадаванцаў баранавіцкай мастацкай школы, якую ў чэрвені 1944 г. рыхтавала кіраўніцтва навучальнай установы на чале з дырэктарам Луцкевічам "

Выкарыстаны матэрыялы паводле часопіса СПАДЧЫНА № 4-5/2003